Đưa em về quê mẹ - Cải Lương

-Tôi hát bài ngày nào chia tay nghe tiếng đàn ngàn lời kêu than. Trách ai nở bắt nàng đi chàng mang vào thanh kiếm gẫy, bước đi mà đau đớn lòng tang tình tang tính tình tang,tang tính tình là tình tính tang

Chiến tranh gieo rách khúc sầu lở duyên mà đôi lứa, thôi đành thôi dành lìa xa tang tình tang tính tính tang

-Lệnh bà ơi..... hãy nghe hãy tiếp đây lời hát đoạn sau cùng chứa chang nổi niềm bi thảm của người mang thanh gươm........ gẫy. Mượn gió nhờ mây mang tiếng nói thê lương đến bạn tình chung rằng tóc xanh còn đây người tình xưa còn đó mà ai nởi quên lời thế hứa với ai để người mang thanh gươm gảy ôm trọn trong tim một nổi niềm thương nhớ biết gởi về ai biết tỏ củng ai cho vơi bớt thương..... sầu lệnh bà ơi hãy xem chuyện ngày xưa như giấc mộng qua rồi. Xin nhặt tất cả đốt tan thành tro bụi rồi hát bài tình biệt thiên thu. Lá thu rơi tại trời sui gió chướng tình chia lìa bỡi con tàu lả lay. Thôi thì buôn lõng đôi tay xem như mình đánh rơi vật quý nhất trong đời.

Ôi lời hát của ông chất chứa niềm bi thảm làm tôi nhớ lại một người thuở xa xưa. Hay lắm, ông hát hay lắm! Vậy thì ông hãy hát tiếp đi hãy hát tiếp đi ông.

-Lệnh bà ơi tôi đến dây k phải cầu xin xự sống mà muốn tận mắt nhìn thấy hạnh phúc của người hy xin cho người mình yêu được vui cười. Lệnh bà ơi tôi vẫn là tôi 1 tấm chân tình để tuổi xuân không qua đi vội vã cho cuộc đời bà luôn có mùa xuân. Nhiều khi một mình thơ thẩn tìm em, tìm về kỷ niệm trên phủ lương giang người ơi có thấu cho lòng tình tôi vẫn mãi trao nàng âm thầm ôm tiếng thở than. Nhưng kỷ niệm ngày xưa còn chi đâu nữa quê mẹ giờ đây tan tác bởi quân thù.

Tôi hát bài ngày nào chia tay nghe tiếng chàng nghẹn ngào thê lương trách ai gây cảnh lìa tan tình duyên mà đôi lứa.

-Nói thêm càng đâu đớn lòng tan tình tang tính tình tang

Ông là ai mà giữ bên mình mái tóc ông là ai mà giọng nói như Hạc Tùng

-Lệnh bà ơi ngày trước tôi là 1 thư sinh không quen cung kiếm vì giặc nhẫn tâm cướp mất vợ tôi trên đường về quê mẹ vì nổi nhớ thương biến thành căm hận tôi trở về đây tìm người xưa thì giờ đây đã vắng xa rồi

Hạc Tùng hãy nghe em nói.

-Xin vĩnh biệt

Tùng ơi xin đừng bỏ ra đi để lại nơi đây người vợ hiền chung thủy. Thương nhớ khôn nguôi có thấu chăng cho lòng trong suốt bao năm dài lòng mõi mòn nhớ thương chờ ai. Tháng năm vẫn luôn mong chờ ngày trùng phùng hát câu tình chung.

-Đường tình bây giờ thôi đành xa cách đắng cay tủi hờn tình ta như đả xa soi trách ai đã quên câu thề lòng nghẹn lòng nói không thành câu. Mắt anh đả tuôn lệ nhòa và tiếng cười tắt trên bờ môi....... thời gian thánh thót trôi nhanh khiến ai phụ tình ai, tình ta giờ đành chia xa bao tiếng yêu tan vào hư không

Hạc tùng ơi...... đừng vội trách em là người vong phụ em vẫn là em của người xưa cũ vẫn yêu anh với tấm chân tình tha thiết dù cho non mòn biển cạn én nhạn chia xa đôi đường cách trở nhưng lòng em vẫn chờ vẫn đợi nguyện trọn đời không vong phụ đổi thay. Tùng ơi anh có biết chăng mỗi lúc đông sang là lòng em tan nát suối lệ trào dâng cho số phận hống nhan bạc phước giữa phong trần. Hãy hiểu cho em đang sống trong cảnh cá chậu chim lồng, có nhớ có thương thì củng đành khóc hận giữa bốn bề vây chặt bởi quân Nguyên... lúc đêm về ôi thương nhớ vô biên phải cười nói cho qua ngày đoạn tháng. Có biết chăng đó là 1 linh hồn đã chết cố gượng sống chờ mong ngày hội ngộ trùng phùng. Nhiều đêm 1 mình thương nhớ về anh tìm về kỷ niệm trên phủ lương giang người ơi có thấu cho lòng, tình em vẫn gởi trao chàng âm thầm ôm tiếng thỡ than. Tình của đôi ta là bướm là hoa đi vào lối mộng chợt tỉnh cơn mê sang bằng cách trở anh ơi xin đừng nói lời biệt ly tình này thiên thu vạn đá không phai còn gì nửa đâu mà buồn với nhớ ôi giấc mơ còn trong nhịp thở mình yêu nhau đành phài xa nhau ôi giấc mơ sao đả vội chia lìa. Lời nguyền từ đây dù cho cách ngăng cho dấu thời gian làm mờ đi mau kỷ niệm em đã nguyện yêu ai là yêu đến trọn đời.

Chi tiết

Tỳ bà hành - Bạch Cư Dị

Bến Tầm Dương canh khuya đưa khách
Quạnh hơi thu , lau lách đìu hiu
Người xuống ngựa, khách dừng chèo
Chén quỳnh mong cạn, nhớ chiều trúc ti

Say những luống ngại khi chia rẽ
Nước mênh mông đượm vẻ gương trong
Đàn ai nghe vẳng bên sông
Chủ khuây khỏa lại, khách dùng dằng xuôi

Tìm tiếng sẽ hỏi ai đàn tá ?
Dừng dây tơ nấn nà làm thinh
Đời thuyền ghé lại thăm tình
Chong đèn, thêm rượu, còn dành tiệc vui

Mời mọc măi, thấy người bỡ ngỡ
Tay ôm đàn che nửa mặt hoa
Vặn đàn mấy tiếng dạo qua
Dẫu chưa nên khúc tình đà thoảng hay

Nghe não ruột mấy dây buồn bực
Dường than niềm tấm tức bấy lâu
Mày chau tay gẩy khúc sầu
Giải bày hết nỗi trước sau muôn vàn

Ngón buông, bắt khoan khoan dìu dặt
Trước Nghê Thường, sau thoắt Lục Yêu
Dây to nhường đổ mưa rào
Nỉ non dây nhỏ khác nào chuyện riêng

Tiếng cao thấp lựa chen lần gẩy
Mâm ngọc đâu bỗng nẩy hạt châu
Trong hoa oanh ríu rít nhau
Nước tuôn róc rách chảy mau xuống ghềnh

Nước suối lạnh, dây mành ngừng đứt
Ngừng đứt nên phút bật tiếng tơ
Ôm sầu, mang giận ngẩn ngơ
Tiếng tơ lặng ngắt bây giờ càng hay

Bình bạc vỡ tuôn đầy dòng nước
Ngựa sắt giong, xô xát tiếng đao
Cung đàn trọn khúc thanh tao
Tiếng buông xé lụa , lựa vào bốn dây

Thuyền mấy lá đông tây lặng ngắt
Một vầng trăng trong vắt lòng sông
Ngậm ngùi đàn bát xếp xong
Áo xiêm khép nép hầu mong giãi lời

Rằng "xưa vốn là người kẻ chợ
Cồn Hà Mô trú ở lân la
Học đàn từ thuở mười ba
Giáo phường đệ nhất sổ đà chép tên

Gă Thiện tài sợ phen dừng khúc
Ả Thu nương ghen lúc điểm tô
Ngũ Lăng chàng trẻ ganh đua
Biết bao the thắm chuốc mua tiếng đàn

Vành lược bạc gãy tan nhịp gõ
Bức quần hồng hoen ố rượu oi
Năm năm lần lữa vui cười
Mải trăng hoa chẳng đoái hoài xuân thu

Buồn em trảy lại lo dì thác
Sầu hôm mai đổi khác hình dung
Cửa ngoài xe ngựa vắng không
Thân già mới kết duyên cùng khách thương

Khách trọng lợi, khinh đường ly cách
Mải buôn chè sớm tếch nguồn khơi
Thuyền không, đậu bến mặc ai
Quanh thuyền trăng dãi, nước trôi lạnh lùng

Đêm khua, sực nhớ vòng tuổi trẻ
Chợt mơ màng dòng lệ đỏ hoen
Nghe đàn ta đã chạnh buồn
Lại rầu nghe nỗi nỉ non mấy lời

Cùng một lứa bên trời lận đận
Gặp gỡ nhau lọ sẵn quen nhau
Từ xa Kinh khuyết bấy lâu
Tầm dương đất trích gối sầu hôm mai

Chốn cùng tịch lấy ai vui thích
Tai chẳng nghe đàn địch cả năm
Sông Bồn gần chốn cát lầm
Lau vàng, trúc vơ, âm thầm quanh hiên

Tiếng chi đó nghe liền sớm tối
Cuốc kêu sầu, vượn hót véo von
Hoa xuân nở, nguyệt thu tròn
Lần lần tay chuốc chén son ngập ngừng

Há chẳng có ca rừng, địch nội ?
Giọng líu lo, buồn nỗi khó nghe
Tỳ bà nghe dạo canh khuya
Dường như tiên nhạc gần kề bên tai

Hãy ngồi lại gẩy chơi khúc nữa
Sẽ vì nàng soạn sửa bài ca "
Đứng lâu dường cảm lời ta
Lại ngồi lựa phím đàn đà kíp dây

Nghe não ruột khác tay đàn trước
Khắp tiệc hoa sướt mướt lệ rơi
Lệ ai chan chứa hơn người ?
Giang Châu tư mã đượm mùi áo xanh

Bản dịch : Phan Huy Vinh


Bến Tầm Dương:
Tên sông thuộc tỉnh Giang Tây Trung Quốc chảy qua huyện Cửu Giang đời Đường, nhà thơ Bạch Cư Dị đang làm quan ở kinh đô, bị giáng chức về làm Tư Mã quận Cửu Giang (Tức quận Giang Châu). ở đây, trong một lần tiễn bạn ở bến sông Tầm Dương, nhà thơ gặp một cô gái giang hồ trên sông, cô gái vốn là một tay đánh đàn tỳ bà nổi tiếng ở kinh đô Tràng An lưu lạc về đây. Nghe đàn Tì bà, lại nghe cô gái kể lể về cảnh ngộ rủi ro, nhà thơ cảm khái làm bài "Tỳ Bà hành" nổi tiếng được truyền tụng đến ngày nay và được Phan Huy Ích dịch ra tiếng Việt.

Chi tiết

Giải thích nghĩa tào khang

Nghĩa tào khang hàm ý theo nghĩa bóng là khổ cực cũng cùng nhau chia sẻ. Theo nghĩa đen thì “tào” là cái máng, cái chậu cho súc vật ăn; còn “khang”  là cám gạo. Nghĩa tào khang là cực khổ nghèo khó với cái máng lợn rách vẫn cùng nhau vượt qua, khi giầu có thì cũng chung thủy trân trọng những ngày ân nghĩa mà không thay lòng đổi dạ.

Tào khang chi thê bất khả hạ đường, bần tiện chi giao mạc khả vong”, nghĩa là vợ chồng lấy nhau từ lúc khổ cực chẳng nên bỏ, bạn bè kết giao từ thuở hèn chẳng nên mất.

Trong bài hát Dạ Cổ Hoài Lang, có câu "xin đó đừng phụ nghĩa tào khang". Nhắn nhủ người chồng đi chiến trường xa đừng quên tình nghĩa vợ chồng son sắt có nhau. Những khó khăn cùng trải qua cũng chính là chân tình.

Vậy ngược lại những vợ chồng trong chắn ấm đệm êm, có nghĩa tào khang - cùng trải qua thử thách khổ cực. Tào khang lúc này lại là ước lệ tượng trưng cho tình cảm gắn bó chân thành với nhau. Dẫu khó khăn hay sung sướng thì đủ sức nắm tay nhau đi tới cuối con đường.

Chi tiết

Cô hái mơ - Nguyễn Bính

Thơ thẩn đường chiều một khách thơ
Say nhìn xa rặng núi xanh lơ
Khí trời lặng lẽ và trong trẻo
Thấp thoáng rừng mơ cô hái mơ

Hỡi cô con gái hái mơ già
Cô chửa về ư? Đường thì xa
Mà cái thoi ngày như sắp tắt
Hay cô ở lại về cùng ta?

Nhà ta ở dưới gốc cây dương
Cách động Hương Sơn nửa dặm đường
Có suối nước trong tuôn róc rách
Có hoa bên suối ngát đưa hương

Cô hái mơ ơi!
Chả giả lời nhau lấy một lời
Cứ lặng rồi đi, rồi khuất bóng
Rừng mơ hiu hắt lá mơ rơi...

Chi tiết

Nếu anh còn trẻ - Hoàng Cầm

Nếu anh còn trẻ - Hoàng Cầm

Nếu anh còn trẻ như năm cũ
Quyết đón em về sống với anh
Những buổi chiều buồn phơ phất lại
Anh đàn em hát níu xuân xanh


Nhưng thuyền em buộc bờ sông hận
Anh chẳng quay về bến trúc thương
Năm tháng em ca trong ánh nguyệt
Bao giờ em hết nợ Tầm Dương?


Nếu có ngày mai anh trở gót
Quay về thăm lại bến thu xa
Thì đôi mái tóc không xanh nữa
Mây trắng đêm vàng sẽ thướt tha

Tình cầm ( phổ nhạc : Phạm Duy)

Nếu anh còn trẻ như năm cũ
Quyết đón em về sống với anh
Rồi những chiều vàng phơ phất lại
Anh đàn, em hát níu xuân xanh

Nhưng thuyền em buộc bên sông hận
Anh chẳng quay về với trúc tơ
Ngày tháng Tỳ Bà vương ánh nguyệt
Mộng héo bên song vẫn đợi chờ

Có mây bàng bạc gây thương nhớ
Có ánh trăng vàng soi giấc mơ
Có anh ngồi lặng so phím cũ
Mong chờ em hát khúc xuân xưa

Nếu có ngày nào em quay gót
Lui về thăm lại bến thu xa
Thì đôi mái tóc không xanh nữa
Mây bạc, trăng vàng vẫn thướt tha...

Chi tiết

Trên đời có 4 cái ngu "làm mai, lãnh nợ, gác cu, cầm chầu"

1. "Làm mai": chắc ai cũng biết rồi nhưng vì sao lai ngu? Nếu mà 2 người được làm mai sống với nhau hạnh phúc thì không sao còn nếu có chuyện gì họ cũng lấy người làm mai ra mà chửi?  --> Cái ngu thứ nhất.

2. "Lãnh nợ": trả nợ dùm hay vay tiền dùm...nói chung là giúp đỡ về tiền bạc cho người khác hoặc 1 vấn đề nào đó đại loại như là "không ăn ốc mà phải đi đổ vỏ". Vay cho người ta tiền, người ta nhận tiền thì quỵt luôn, bản thân tự dưng mang nợ phải trả cho người khác, nên ai có ý lãnh nợ dùm là quá ngu. --> Cái ngu thứ hai.

3. "Gác cu": Đây là một trong những thú vui đồng ruộng của Việt Nam. Người mê “gác cu” (canh bẫy chim cu, đánh cu, sập cu, trập cu, được cu, v.v.) tốn công, tốn của, tốn thì giờ lo cho con chim mồi của mình. Xem tướng chim cho kỹ, nhất là hàng cườm trên cổ để bảo đảm có tiếng gáy dài, xa cho sạch mày lúa để không làm hư cổ họng chim làm hại tiếng gáy. Cóng nước phải sạch trong. Thường xuyên, phải “gù” với chim để luyện giọng, giữ nhịp hai, nhịp ba thật tốt, dễ thắng chim trời. Giang sơn của con chim mồi là chiếc lồng bẫy nhỏ, chỉ lớn hơn hai bàn tay khum lại, vừa đủ cho con chim mồi xoay trở, bước tới bước lui vài bước, được cài lá cọ chung quanh, chừa trống chút phần trên có gắn cái lẫy cò và mảnh lưới. Tùy rằng được chủ chăm nuôi “hơn con mọn” đã vài ba năm, nhưng nếu vì lý do nào đó, chim “sổ lồng”, là bay vù một mạch cho đến khi mất dấu mà không hề “ngoảnh lại”. Trước cái tính vô ơn, bạc nghĩa của chim cu khiến người nuôi bị mang tiếng là ngu vì nuôi mất công còn để nó sổng mất. -->Cái ngu thứ ba.

4. "Cầm chầu": là người thủ vai đánh cái trống khen/chê khi phường hát chèo/hát bội đến diễn. Việc này thuở xưa chỉ khi làng nào vào đám mới gọi phường hát đến diễn. Họ được trả công tuỳ theo tài hát. Người cầm chầu khen nhiều thì làng phải chi nhiều. Khen ít thì lại bị phường hát trách là keo kiệt làm tổn hại đến danh dự của làng. Vì vậy mà khó mà làm vừa lòng mọi người, kiểu gì cũng bị 1 trong 2 bên chửi. --> Cái ngu thứ tư.

Suy ra, thì "4 cái ngu" trên đời là khuyên người tránh can thiệp vào chuyện tình duyên, chớ lao vào cảnh nợ nần, không theo đuổi việc viễn vông và đừng lãnh cái chân phải khen chê hoặc so sánh người khác.

Chi tiết

Nghề nghiệp xưa: Ngư, Tiều, Canh, Mục, Sĩ, Nông, Công, Thương, Công, Hầu, Khanh, Tướng

Về ngành nghề, theo quan niệm xưa, có 4 thứ hạng, gọi là tứ dân: sĩ, nông, công, thương, ngư, tiều, canh, mục.

Ngư là nghề đánh cá
Tiều là nghề đốn củi
Canh là nghề làm ruộng
Mục là nghề chăn nuôi.
Ngày nay, chúng ta gọi là ngư nghiệp, lâm nghiệp, nông nghiệp (gồm cả trồng trọt và chăn nuôi).

Sĩ: trí thức
Nông: nông dân
Công : công nhân
Thương: thương nhân, buôn bán

Về quyền lực gồm có: Công, Hầu, Khanh, Tướng là các tước phương đông. Còn với quí tộc thời phong kiến ở châu Âu là Công, Hầu, Bá, Tử, Nam theo cấp độ từ cao xuống thấp dần. Các tầng lớp trên không có tầng lớp sư sãi vì sư sãi không được lấy vợ.

Ở Việt Nam, Công - Hầu - Khanh -Tướng - Ngư - Tiều - Canh - Mục - Sĩ - Nông - Công  - Thương chính là mười hai tầng lớp xã hội Phong Kiến thời xưa, được ví von đó là "mười hai bến nước" mà người con gái tuổi cập kê sắp được bố mẹ gả chồng sẽ về một trong các bến nước đó, trong được nhờ đục phải chịu.

Chi tiết

Những câu phú về lẽ sống đời thường

Bần cư trung thị vô nhân vấn
Phú tại sơn lâm hữu khách tầm

Hoạ hổ hoạ bì nan hoạ cốt
Tri nhân tri diện bất tri tâm

"Vẽ cọp chỉ vẽ da khó vẽ xương
 Biết người biết mặt không biết lòng "


Nhất tự thiên kim: Một chữ đáng giá nghìn vàng.


Trang Tử có câu:
Quân tử chi giao đạm nhược thủy
Tiểu nhân chi giao cam nhược lễ.
Quân tử đạm dĩ thân.
Tiểu nhân cam dĩ tuyệt

(Tình cảm giao hảo của người quân tử nhạt như nước lã,
Tình cảm giao hảo của kẻ tiểu nhân ngọt ngào như rượu ngọt
Hàm ý tình cảm người quân tử tuy nhạt nhẽo nhưng lâu dài thân thiết,
Tình cảm của kẻ tiểu nhân tuy ngọt ngào nhưng dễ đoạn tuyệt.

Quân tử kết giao nhạt như nước
Tiểu nhân kết giao ngọt rượu nồng

Chi tiết